Restrukturyzacja, jako specjalny rodzaj postępowania cywilnego, jest narzędziem dla przedsiębiorców, którzy zmagają się z trudnościami finansowymi. To proces mający na celu ratowanie przedsiębiorstwa przed upadłością i bankructwem, a także przywrócenie mu zdolności do sprawnego funkcjonowania na rynku. Bez względu na formę prowadzenia działalności gospodarczej – czy to jako jednoosobowa działalność, czy też spółka prawa handlowego – możliwość skorzystania z postępowania restrukturyzacyjnego staje się istotnym aspektem zarządzania ryzykiem i dążenia do stabilności finansowej.
Podstawy prawne postępowania restrukturyzacyjnego znajdują się nie tylko w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, lecz także w Ustawie z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne. Ta szczegółowa regulacja prawna definiuje ramy zawierania układu z wierzycielami przez dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością, a także określa skutki tego układu oraz możliwe działania sanacyjne.
Rozpoczęcie postępowania restrukturyzacyjnego — jakie kroki należy podjąć?
Do rozpoczęcia procesu restrukturyzacji przedsiębiorstwa niezbędny jest wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, który należy złożyć do właściwego sądu. Ten formalny krok jest kluczowy, ponieważ to właśnie sąd podejmuje decyzję o wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego na podstawie wniosku przedsiębiorcy.
Wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego zawierać powinien wszystkie istotne informacje dotyczące przedsiębiorstwa, jego sytuacji finansowej oraz wstępnego planu restrukturyzacyjnego, który zawierać powinien różne środki mające na celu uregulowanie zobowiązań wobec wierzycieli. Przykładowe propozycje układowe mogą obejmować np. odroczenie terminu spłaty, rozłożenie jej na raty, zmniejszenie raty itd. Jest to dokument, który inicjuje proces i pozwala na dalsze działania mające na celu naprawę sytuacji finansowej firmy.
Po złożeniu wniosku sąd przeprowadza ocenę sytuacji przedsiębiorstwa oraz jego zdolności do restrukturyzacji. Jeśli sąd uzna, że przedsiębiorstwo spełnia odpowiednie warunki i istnieje szansa na skuteczną restrukturyzację, może podjąć decyzję o wszczęciu postępowania restrukturyzacyjnego.
Postępowania restrukturyzacyjne – różne rodzaje
Istotną kwestią, która należy podkreślić w kontekście restrukturyzacji, jest różnorodność form, w jakich może ona występować. Ustawodawca wyróżnia cztery główne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:
- postępowanie o zatwierdzenie układu,
- przyspieszone postępowanie układowe,
- postępowanie układowe,
- postępowanie sanacyjne.
Każdy z tych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych ma swoje ramy prawne, które regulują przebieg procesu. Celem wszystkich form restrukturyzacji jest zapewnienie dłużnikowi możliwości uniknięcia upadłości poprzez skuteczne zarządzanie swoimi zobowiązaniami i przywrócenie zdolności do stabilnego funkcjonowania na rynku.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest procedurą przeprowadzaną w ramach postępowania restrukturyzacyjnego, w której dłużnik proponuje swoim wierzycielom układ dotyczący spłaty lub restrukturyzacji długu. Wierzyciele mają możliwość głosowania nad zatwierdzeniem tego układu.
Doradca restrukturyzacyjny wspiera dłużnika w procesie restrukturyzacji, pomagając w przygotowaniu niezbędnych dokumentów, analizie finansowej, negocjacjach z wierzycielami oraz ogólnie pomagając w procesie zawarcia układu.
Następnie projekt układu jest przedstawiany wierzycielom, którzy mają możliwość wyrażenia swojej zgody lub sprzeciwu wobec zaproponowanych warunków. Każdy wierzyciel ma prawo do oddania swojego głosu na podstawie swoich roszczeń wobec dłużnika.
Aby układ został zatwierdzony, konieczna jest zgoda odpowiedniej większości wierzycieli, zgodnie z wymogami określonymi w przepisach prawa. Po zatwierdzeniu układu przez wierzycieli następuje jego formalne zatwierdzenie przez sąd, co nadaje mu wiążącą moc dla wszystkich stron. Wniosek o zatwierdzenie układu jest składany przez samego dłużnika przy pomocy doradcy restrukturyzacyjnego do sądu, który przeprowadza postępowanie zgodnie z przepisami prawa.
Postępowanie sanacyjne
Postępowanie sanacyjne zapewnia najwyższy stopień ochrony przed wszelkimi formami egzekucji w porównaniu z innymi procedurami restrukturyzacyjnymi. Dodatkowo chroni ono przed egzekucją wierzytelności zabezpieczonych majątkiem lub innymi środkami poza układem. Jednakże ta ochrona wiąże się z pozbawieniem dłużnika kontroli nad własnym majątkiem.
Od momentu otwarcia postępowania sanacyjnego, majątek służący prowadzeniu działalności gospodarczej oraz inne aktywa dłużnika stają się przedmiotem sanacji. Zarząd nad tą masą, z zasady, przejmuje zarządca wyznaczony przez sąd. Ma on uprawnienia zbliżone do uprawnień syndyka w postępowaniu upadłościowym.
Postępowanie sanacyjne to proces, w którym układ jest zawierany przed sądem w ramach postępowania restrukturyzacyjnego, ale dodatkowo przeprowadzane są czynności sanacyjne (naprawcze) z udziałem zarządcy wyznaczonego przez sąd.
Przedsiębiorco, pamiętaj o możliwości restrukturyzacji!
Świadomość tego, że istnieją różne postępowania restrukturyzacyjne oraz znajomość ich potencjalnych korzyści stanowi fundamentalną wiedzę dla każdego przedsiębiorcy. Właściwe wykorzystanie tych narzędzi może nie tylko zapobiec upadkowi firmy, ale również dalszego rozwoju w zmiennym środowisku rynkowym.
